به گزارش مرکز خبر حوزه، آیت الله محمد تقی مصباح یزدی، شب گذشته طی سخنانی در ادامه جلسه شرح و تفسیر وصایای امام باقر (ع) به جابر که در ایام ماه مبارک رمضان در دفتر مقام معظم رهبری در قم برگزار می شود، با اشاره به معانی لغوی و اصطلاحی امر به معروف و نهی از منکر اظهار داشت: «معروف» در لغت به معنای شناخته شده و منکر نیز به معنای ناشناس است اما باید توجه داشت که در عرف عام، این دو مفهوم یک سری تغییراتی را پیدا کرده است؛ در عرف عام صرف نظر از شرع، معروف یعنی چیزی که عقلا آن را به خوبی می شناسند و منکر یعنی چیزی که عقلا آن را به بدی می شناسند اما در اصطلاح فقهی سخن از این است که در محیط شرع ، متدینین، چیزی را خوب یا بد بدانند.
ایشان با تاکید بر این که ملاک تعیین کننده امر به معروف و نهی از منکر ، دین است، افزودند: این روزها گاهی بحث هایی می شود که مردم باید اول معروف را بشناسند، بعد ما امر به آن کنیم و در مورد منکر نیز همین طور ، حال آن که این یک مغالطه است؛ چه بسا همه عقلا، چیزی که دین آن را معروف و یا منکر می داند، به عنوان معروف و منکر نشناسند؛ پیامبر اکرم (ص) وقتی که مبعوث به رسالت شد، مردم را امر به چیزی کرد که خدا آن را خوب می داند و نیز نهی از چیزی کرد که خدا آن را بد و مذموم می داند، حالا مردم می خواهند آن چیز ها را به بدی و خوبی بشناسند مهم نیست، بلکه مهم این است که خدا و دین در این باره چه گفته است.
آیت الله مصباح یزدی اضافه کردند: امروز اگر جلوی خیلی از مفاسد و معاصی گرفته نشود، چه بسا بسیاری از مردم آن را اصلا نشناسند؛ به عنوان مثال قبل از اسلام، مردم زنده به گور کردن دختران و بت پرستیدن را نه تنها بد نمی دانستند بلکه حتی به آن افتخار می کردند.
ایشان افزودند: این که گفته می شود مردم باید اول چیزی را بشناسند بعد مبادرت به امر به معروف و نهی از منکر کنند یک مغالطه و از القائات شیطان است تا بدین وسیله جلوی اجرای بزرگترین فریضه اسلام که از نماز هم واجب تر است، گرفته شود.
عضو خبرگان رهبری همچنین با اشاره به اهمیت و تاکید آیات و روایات مبنی بر اجرای فریضه امر به معروف و نهی از منکر در جامعه خاطر نشان کردند:جهادی که ایمان انسان را حفظ می‌کند، چهار شاخه دارد که از آن جمله امر به معروف، نهی از منکر، جهاد نظامی و نیز «شنئان الفاسقین» به معنی دشمنی کردن با فاسقین و فسق و فجور در دل و قلب آدمی است.
ایشان افزودند: در این جا مراد از جهاد، متفاوت از جهادی است که خود یکی از فروع دین به حساب می آید چرا که در این جا مفهوم و معنای عام از جهاد مد نظر است نه معنای خاص نظامی .
جهاد فرهنگی و اقتصادی
آیت الله مصباح یزدی ادامه دادند: ما امروز جهادی مهم تر از جهاد نظامی سراغ داریم که همان جهاد فرهنگی است و در کنار آن بحث از جهاد اقتصادی به میان می آید که مقام معظم رهبری این سال را به این عنوان نامیدند یعنی تلاش در عرصه اقتصاد و علیه دشمنی که می خواهد ما را در عرصه اقتصادی دچار مشکل کند.
ایشان در بخش دیگری از سخنان خود بیان داشتند: اولین مرتبه از امر به معروف و نهی از منکر ، حالت قلبی آمر و ناهی است به این معنی که انسان مومن در برابر خلافکاری ها ، معاصی و ناهنجاری ها در دلش احساس بدی نسبت به آنها داشته باشد چرا که لازمه ایمان این است که انسان در دلش از گناه متنفر باشد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم همچنین گفتند: ما نسبت به گناه وظیفه ای داریم مبنی بر این که نسبت به عمل زشت و گناه از هر کس و در هر حالی که سر بزند ، اظهار ناراحتی کنیم اما نباید انسان مومنی را که یک لغزشی می کند دشمن بدانیم و اساسا معنای تولی هم این است اما تبری به این معنا است که کسی که به ارزش های دینی بی اعتنایی می کند و یا به عنوان مثال برای دشمن نظام اسلامی دست به جاسوسی می زند، باید خود این فرد را دشمن بدانیم.
ایشان تاکید کردند: کسانی هستند که با دین و نظام اسلامی دشمن هستند اما منافقانه نسبت به آن ها اظهار دوستی می کنند، ما باید از عمق دل و جان با این ها اظهار دشمنی کنیم؛ کسی که می گوید نظام باید لاییک باشد و یا قصد براندازی آن را دارد باید با او این گونه رفتار کنیم و البته مساله این افراد با کسانی که بعضا لغزشی دارند، متفاوت است.
رییس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) همچنین در خصوص معنا و مفهوم جهاد اظهار داشتند: از جهت لغوی ، جهاد و مجاهده به معنای تلاش کردن در برابر یک دشمن است که البته به مرور زمان در کلام متشرعه ، جهاد، معنای خاصی یافته است.
جهاد در قرآن
ایشان اضافه کردند: منظور از جهادی که در فقه گفته می شود ، جهاد نظامی و به کمک اسلحه است اما معنای لغوی که از جهاد در قرآن بدان اشاره شده اعم از جهاد نظامی است و هر نوع تلاش در مقابل دشمن در عرصه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و ... را شامل می شود که در این جا دشمن می تواند خارجی ،داخلی و یا نفس آدمی باشد.
